Llun gan Richard Outram, gyda diolch i wasg Carreg Gwalch

Mae ’na rai pethau sy’n aros – y mynyddoedd mawr:
yr Wyddfa, Moel Eilio ac Elidir Fawr, a’r bryniau llai
a welem drwy ffenestri’r dosbarth maths, ac na thrafferthem
ddysgu’u henwau, am mai un o waliau’r ysgol oedd Eryri i ni.

A’r onglydd a’r pren mesur ar y ddesg, crwydrai’n golygon
draw o hafaliadau union y bwrdd du
allan at lethrau mwy anufudd y copaon glas, mor glòs a blêr
â chriw o genod ysgol â’u breichiau ymhleth.

Ysgwydd yn ysgwydd ac yn gnawd i gyd,
nhw oedd y genod mawr y ciledrychem arnynt
fel petai o bell, a slei-astudio’u colur powld,
y gwrid a’r glas, a maint pob ponc a hafn a chrib.

ac dymor i dymor, bron heb sylwi, daethom yn un
â’u horiog fynd-a-dod, y cambyhafio cudd, a’i ôl
yn nhrywydd mwg trên-bach a lovebites grug.
Llancesi’r siacedi denim oedd ein gorwel ni.

Dibwys a diangen oedd y gwersi hanes, daear, llên
am goncrwyr a chwarelwyr, a thectoneg hen
eu symudiadau dirgel nhw. Gwyddem eisoes am y tân a’r rhew.
Nhw oedden ni. Ni oedden nhw.

Mor hawdd oedd mynd a’u gadael. Ymaith â ni 
ar wasgar ac ar grwydr allan i’r byd 
tu hwnt i waliau’r ysgol. Roedd hi’n bryd.
Eu tynged nhw oedd aros – dyna i gyd.

Mae hanner oes ers hynny. Ac eto, dyma ni, yn griw 
o genod ysgol â’n breichiau ymhleth, yn glòs a blêr, 
yn ganol oed, yn dal i gofio gwersi drud
ieuo’r llechweddau yr un pryd;

Yn griw o genod ysgol a fu’n syllu drwy
ffenestri’r dosbarth maths, ar griw o genod mwy
ddangosodd inni, yn eu graddau i gyd, arwyddocâd yr aros.
Y mynyddoedd mawr: yr Wyddfa, Moel Eilio ac Elidir Fawr.

✒︎