Gan wisgo mantell y flâneur a'r hanesydd, dyma ni Peter Finch yn ôl ar strydoedd Caerdydd. Mae'n llwyddo i gyflwyno gwedd newydd eto fyth i ni ar y brifddinas, gan ddadlennu ei hyd a'i lled mewn ffyrdd annisgwyl. Un o ryfeddodau'r gyfres yw ei bod yn tywys rhywun i gorneli na fyddai gennym…
Maen nhw'n edrych fel pâr o hipstyrs o ddwy wahanol genhedlaeth. Yr hynaf yn farfog (gafrog hefyd, fel mae'n digwydd), a'r llall yn eiddgar a braidd yn betrusgar dan ei gýt powlen. Mae'r ddau yn syllu arnom drwy'r math o sbectolau a ffafrir, hyd heddiw, gan bobl…
Lle mae'r nofelydd Cymraeg sy'n abl i gymell cenedl gyfan i sefyll o flaen ei gwell? Dyma gwestiwn sy'n codi'n gyson yn sgyrsiau anffurfiol O'r Pedwar Gwynt. Gyda marwolaeth Philip Roth ar 23 Mai 2018, awdur yr enwog American Pastoral (1997), mae’r cwestiwn yn codi ei ben eto fyth.
Wrth ymddeol, troi at yoga neu jig-sos mae ambell un. Ond her go swmpus mae John Osmond – cyn-gyfarwyddwr y Sefydliad Materion Cymreig ac, ar un adeg, ymgeisydd Plaid Cymru yn ei ardal enedigol, Sir Benfro – wedi gosod iddo'i hun. Mae wrthi'n…
Rhyw fath o Bum Llyfr Kerddwriaeth sydd gen i, sef pum llyfr o farddoniaeth. Mae gen i lyfrgell eang o ryw dair mil o lyfrau yn fy nghartref, a bûm yn ddarllenwr mawr oddi ar fy arddegau cynnar. Mae cannoedd o…
Bu'r llyfr hwn yn ddylanwad mawr arna i. Dyma un o'r darnau cyntaf erioed i mi ei berfformio ar lwyfan ac roedd geiriau Kate Roberts yn rhan annatod o’r cyfareddu. Bûm yn ffodus i’m hathro Cymraeg ar y pryd benderfynu…
Pwy oedd ‘Tim Tsieina’? Dyma lysenw Timothy Richard. A phwy oedd Timothy Richard felly? Mae ei enw’n ymddangos – yn y ffurf Tsieineeg ‘Li T’i-mo-t’ai’, wrth gwrs – ym mhob cyfrol, bron â bod, ar hanes Tsieina yng nghyfnod ail hanner y bedwaredd ganrif ar bymtheg a dechrau’r ugeinfed ganrif.…
Pe bai rhywun yn dweud wrthych fod deg o bobl wedi eu lladd yn y stafell yr ydych yn cysgu ynddi, beth fyddai’n codi braw arnoch: y meirwon, neu’r ffaith bod rhywun, am ba reswm bynnag, wedi eu lladd? Y byw sy’n codi…
Rhoddwyd llais i un o straeon coll gwleidyddiaeth Cymru pan gyhoeddwyd astudiaeth swmpus Douglas Jones, The Communist Party of Great Britain and the National Question in Wales, 1920 – 1991, gan Wasg Prifysgol Cymru y llynedd. Mae’r gwaith yn un gwirioneddol arloesol.…
Tipyn o gamp yw ysgrifennu hanes hollgwmpasog yr Iddewon yng Nghymru. Traethawd doethuriaeth, a diddordeb oes, yw sail llyfr Cai Parry-Jones, sydd erbyn hyn yn guradur Llyfrgell y Gymdeithas Arddwriaethol Frenhinol (RHS) yn Llundain. Manteisiodd ar gyfoeth o ddogfennau i…
Dechreua cyfrol ddiweddaraf Gwyneth Lewis, Treiglo (2017), gyda’r sylwad parod a hunanfeirniadol: ‘O na! Nid cyfrol arall o farwnadu’n / Gymraeg? Difaru … hiraethu?’ Mae hunanymwybyddiaeth llawn hiwmor, wrth gwrs, yn un o brif nodweddion Gwyneth Lewis fel awdur a bardd; does ond rhaid meddwl am ei…
Ambell dro, er mwyn gweld y darlun cyfan, rhaid camu’n ôl. O bell, cawn weld y persbectif ehangach, sut mae’r cwbl yn ffitio i’w le, a gallwn osod gwaith yn ei gyd-destun. Ond ar adegau eraill, mae cryn dipyn i’w ennill os llwyddwn i graffu ar y…
Mae gan Bruce Parry lawer o edmygwyr, mae’n debyg: tipyn o her oedd dod o hyd i sedd wag yn sinema Tywyn. Roeddem wedi ymgasglu yn y Magic Lantern, fel y’i hadnabyddir erbyn hyn, nid yn unig i…
Pan ddaw’r chwyldro hir i’w lawn dwf o’r diwedd, a phawb yn gyfartal a chytûn, go brin y byddwn wedyn yn dathlu Diwrnod Rhyngwladol y Menywod, mwy na Diwrnod Rhyngwladol y Dynion. Mae’r angen am ddydd o’r fath, i’n hatgoffa o ymgyrchoedd y gorffennol, i’n sbarduno…
‘Gobeithio na fyddan ni fel ’ma ynde.’ Dyma eiriau aelod o’r gynulleidfa wrth adael Theatr Bryn Terfel yn Pontio, Bangor – geiriau oedd, yn anad dim, yn dadlennu maint y gnoc emosiynol a gafwyd gan gynhyrchiad Theatr Genedlaethol Cymru o ddrama'r Ffrancwr, Florian Zeller. Dyma eiriau sydd hefyd yn ein hatgoffa o'r ansicrwydd…
Oes yna unrhyw un yn y Gymru lenyddol nad yw wedi ei aflonyddu a’i gyfareddu gan Un Nos Ola Leuad Caradog Prichard? Fe’i darllenais am y tro cyntaf yn bymtheg oed ac wedyn ei hail-ddarllen dro ar ôl tro nes i’r tudalennau ddechrau breuo. Cafwyd…
