O’r Pedwar Gwynt

Ymgartrefodd Sirkka-Liisa Konttinen yng ngogledd-ddwyrain Lloegr yn 23 oed. Daeth o’i chartref yn y Ffindir i Lundain yn gyntaf, cyn symud i ardal Byker yn Newcastle upon Tyne dair blynedd yn ddiweddarach. Aeth ati i greu cofnod o gymuned oedd yn…

‘Pryd wyt ti’n disgwyl i’r llo ’ma gael ei eni?’ Dyna’r cwestiwn a ofynnwyd i eneth ddeuddeg oed yn 1940 pan gyrhaeddodd ben ei thaith yn Sweden. Roedd wedi teithio bum can milltir ar ei phen ei hun o’i chartref yng Ngwlad y Saami yn y Ffindir. Yn gwmni…

Yn y byd cyhoeddi, nodir yr Hydref gan Ffair Lyfrau Frankfurt sydd, gyda llaw, yn arddel ei henw swyddogol Almaeneg, Frankfurter Buchmesse, hyd yn oed wrth gyfathrebu’n Saesneg ac yn rhyngwladol. Dyma ganolbwynt y farchnad ar gyfer y diwydiant hwn, gyda dros 7,000 o stondinwyr, 10,000 o newyddiadurwyr,…

Roedd y cwpwrdd tridarn yn unigryw i Eryri a’r ardal gyfagos. Fe’i gwelid yn aml yn nhai ffermwyr cyfoethog a boneddigion. Tra dechreuodd arddulliau newydd ddylanwadu ar ddodrefn mewn mannau eraill, goroesodd y traddodiad lleol a ffynnu, o tua 1660 i tua 1770.

Gwneid…

Erbyn diwedd y ddeunawfed ganrif, Caerfyrddin oedd prif ganolfan argraffu a chyhoeddi Cymru. Tua 1792, cyhoeddodd John Daniel, yr argraffydd blaenaf yn y dref, bamffled un ar bymtheg o dudalennau, ar werth am geiniog, a ysgrifennwyd gan ddyn anhysbys, ‘Cymro, gelynol i bob…

Roedd Evan Roberts yn gyn-löwr ifanc o Gasllwchwr oedd yn hyfforddi i fod yn weinidog gyda’r Methodistiaid. Ym mis Tachwedd 1904, ym Mlaenannerch ger Aberteifi, fe’i llethwyd gan weledigaeth ddwys. ‘Pwysodd iachawdwriaeth eneidiau yn drwm arnaf. Teimlais ar dân am fynd trwy Gymru gyfan i ddweud wrth y bobl am y…

Ydw i o'r farn bod Jeremy Corbyn yn wrth-Semitaidd? Nac ydw. A yw'n fygythiad dirfodol i Iddewon y Deyrnas Unedig? Nac ydi. Ydi maniffesto Llafur yn wrth-Iddewig? Nac ydi. A oes gan Corbyn broblem gydag Israel? Oes, mae ganddo. Ond nid…

Annwyl Olygyddion,

Yn yr awyrgylch anoddefgar sydd ohoni, hoffwn dynnu eich sylw at garreg fedd go arbennig ym mynwent Bethesda Manod, Blaenau Ffestiniog. Yn wynebu'r Moelwyn Mawr ceir carreg fedd syml o lechfaen 'Stiniog gyda'r arysgrif canlynol arni: In Loving Memory of Professor Achill Rappaport of Vienna,…

Bore digon tebyg i’r arfer oedd y bore Sadwrn hwnnw yn y Shaftesbury Hand Car Wash yng Nghasnewydd. Roedd haul Mehefin yn crasu'r tarmac ac arogl coffi rhad yn cymysgu gyda sebon wrth i’r gweithwyr fynd ati i lanhau’r ceir. Yn eu plith yr oedd dyn ifanc tair ar hugain mlwydd oed o’r enw Mustafa Dawood.…

Eisteddfod hamddenol oedd hi fod. Roedd y maes, yn gyfleus iawn, nepell o fy nghartref yn Grangetown. A minnau wedi cael hen ddigon o ruthro'n chwyslyd rhwng gormod o bebyll yn Eisteddfodau'r blynyddoedd diwethaf y bwriad y tro hwn oedd mwynhau’r adloniant,…

Hanner canrif yn ôl, ar 21 Awst 1968, rowliodd tanciau’r Sofietiaid i ganol prifddinas Tsiecoslofacia. Dros nos, caewyd y drws yn glep ar Wanwyn Prâg. Ymosodwyd ar y Tsieciaid gan chwarter miliwn o filwyr gwledydd Cytundeb Warszawa, sef yr Undeb Sofietaidd, Bwlgaria,…

Ai’r un person ydwyf heddiw ag yr oeddwn ddeng mlynedd, ugain mlynedd, ddeugain mlynedd yn ôl? Dyma gwestiwn oesol y gall y llenor a’r gwyddonydd fel ei gilydd geisio ei ateb. Mae un ystadegyn yn awgrymu bod oddeutu 98 y cant o’r atomau yn…