O’r Pedwar Gwynt

golygddrch, golwg ddrych [golwg+drych]  eg. ll. -au.

a  Drych, golygfa; drych neu wydr ...              

Fy mara beunyddiol llenyddol yw Hen Benillion (gol. T H Parry-Williams) a Tribannau Morgannwg (gol. Tegwyn Jones). Bûm yn darllen y Tribannau eto yn ddiweddar gan ryfeddu at athrylith gynhenid y beirdd gwerinol anhysbys hyn. Hynny yw, anhysbys ar y cyfan: er…

Dwi wedi darllen cannoedd o nofelau ditectif sydd wedi eu lleoli mewn dwsinau o wledydd gwahanol, ac mewn nifer o gyfnodau hanesyddol, ond dim ond un nofel dditectif dwi wedi ei darllen sy’n mynd i’r afael â’r cynganeddion:

‘Hylo, Jones! Ditectif Inspector Hopkyn ydw i, o Scotland Yard.…

Beth yn union sydd i’w ennill o’r gweithgareddau niferus hynny sy’n rhoi sylwedd i’n bywydau? Yn ôl yr Albanwr o athronydd, Alasdair MacIntyre, ceir dwy wedd i’r cysyniad o ymarfer gweithgaredd neu grefft – y buddion mewnol ac allanol.  

Rhydd yr enghraifft o blentyn yn dysgu chwarae…

Ar dir fferm Blaen Einion yng ngogledd eithaf Ceredigion, y mae arbrawf ar waith i ailgyflwyno’r afanc i un gornel fechan a chaeedig o dir Cymru. Ar lefel genedlaethol, mae Prosiect Afancod Cymru wrthi’n ymchwilio i effaith bosibl ail-gyflwyno’r anifail i’w hen gynefinoedd yng…

Dadleua’r awdur i efrydiau Cymraeg droi cefn ar dalp o wareiddiad ac felly wadu realiti cymdeithasol y Gymru Gymraeg.

Dwi wedi mwynhau nofio mewn dŵr rhewllyd erioed. Roedd fy Mormor, Hanna Helena (mam fy mam, yng ngogledd Sweden) yn nofio yn llynnoedd yr Arctig bob cyfle a gâi, cyn belled â bod y dŵr heb rewi’n gorn, ac mae’n debyg fy mod i a fy chwaer wedi tynnu…

Mewn cyfnod pan fo gwledydd canol Ewrop yn tramwyo llwybr anesmwyth, a chenedlaetholdeb a phoblyddiaeth ar gynnydd, holir yn yr ysgrif hon sut y gall deallusion gadw at eu hegwyddorion ond hefyd gefnogi democratiaeth. 

Tybed i ba raddau y bu’r gwaith a wnaeth James Morris ar gyfer ei gyfrol The Landscape of Wales (2010) – ei luniau o chwareli Penrhyn a Dinorwig, y golygfeydd o Ferndale, Rhondda Fach a’i chasgliad aflêr o dai – yn sylfaen ar gyfer ei gyfrol nesaf, Time and…

Undod – sy’n sefyll dros annibyniaeth radical i Gymru – yw un o’r grwpiau diweddaraf i ymuno â’r mudiad ehangach #indywales. Mae ambell ymateb i ddyfodiad y grŵp hwn wedi bod yn ddadlennol. Holwyd yn lled gyson ‘Pam?’, gyda rhai yn ei ystyried fel rhaniad diangen, eraill yn mynnu…

Ar yr ymosodiadau gwrth-Semitaidd diweddar yn Ffrainc.

Roeddwn i'n methu â dod dros y ffaith ei bod hi'n gwisgo wig; byddwn yn ei dychmygu yn ei dynnu i ddatgelu pen moel, yn gyfrinachol, yng ngŵydd ei gŵr; gwnaethwn fy ngorau i wthio'r olygfa hon o…