O’r Pedwar Gwynt

Pan symudais, dros dro, i ogledd-orllewin Cymru i fyw mewn cymuned Gymraeg lle mae’r iaith i’w chlywed o hyd yn hollol naturiol – i’r ‘Fro Gymraeg’, beth bynnag yw honno – darganfûm rywbeth annisgwyl: fy mod ers blynyddoedd wedi bod yn atal a chladdu fy nghefndir, sef y Cymoedd.…

Y diwrnod hwnnw, mi es i fy hen ysgol uwchradd. Dilynais yr un llwybr ag yr arferwn droedio’n ystod fy nhair blynedd yn ddisgybl yno. Bob haf, mae’r sefydliad hwn yn agored am fis ychwanegol ar gyfer y disgyblion sydd ar fin dechrau ar eu…

Roedd fy mam yng nghyfraith ar y ffôn: ‘Be, mi rwyt ti’n ymddiheuro am dorri gwydr arall? Bravo! I’w torri maen nhw’n da, ferch! Gad i wydr arall ddisgyn yn deilchion ar lawr! Ia, yr un drudfawr yna sydd wedi ei gadw’n ofalus gan dy fam yng nghyfraith, dy…

Ar ôl gorffen sgwennu’r golofn hon a gwasgu’r botwm fydd yn ei gyrru at y golygydd, mi fydda i’n teimlo fy mod wedi haeddu seibiant. Wedi’r cwbwl, nid ar chwarae bach y mae rhywun yn ymchwilio’n drylwyr, yn cynllunio, ac wedyn yn ysgrifennu colofn o fil o…

Mae Bryn Seion yn dadfeilio. Erbyn hyn, mae’r ffenestri wedi eu dryllio a chadwyn rydlyd ar draws y gatiau. Mae Bethania’n wag. Yn St Margaret’s, cynhaliwyd y gwasanaeth olaf ddegawd yn ôl. Dal ati mae Bethesda, ond daeth Ysgol Sul Bethel Newydd i ben.

Pan ymwelais â Rwsia am y tro cyntaf yn 2013, roedd newidiadau mawr ar droed. Y flwyddyn honno y dechreuodd y Cremlin hyrwyddo’n agored ideoleg geidwadol, Gristnogol ac wrth-Ewropeaidd a fyddai, cyn hir, yn lledu fel pla drwy’r Gorllewin. Tan hynny, credwn mai…

Ymgartrefodd Sirkka-Liisa Konttinen yng ngogledd-ddwyrain Lloegr yn 23 oed. Daeth o’i chartref yn y Ffindir i Lundain yn gyntaf, cyn symud i ardal Byker yn Newcastle upon Tyne dair blynedd yn ddiweddarach. Aeth ati i greu cofnod o gymuned oedd yn…

‘Pryd wyt ti’n disgwyl i’r llo ’ma gael ei eni?’ Dyna’r cwestiwn a ofynnwyd i eneth ddeuddeg oed yn 1940 pan gyrhaeddodd ben ei thaith yn Sweden. Roedd wedi teithio bum can milltir ar ei phen ei hun o’i chartref yng Ngwlad y Saami yn y Ffindir. Yn gwmni…

Yn y byd cyhoeddi, nodir yr Hydref gan Ffair Lyfrau Frankfurt sydd, gyda llaw, yn arddel ei henw swyddogol Almaeneg, Frankfurter Buchmesse, hyd yn oed wrth gyfathrebu’n Saesneg ac yn rhyngwladol. Dyma ganolbwynt y farchnad ar gyfer y diwydiant hwn, gyda dros 7,000 o stondinwyr, 10,000 o newyddiadurwyr,…